زایمان زودرس چیست؟
زایمان زودرس به شروع انقباضات منظم رحم که منجر به تغییرات دهانه رحم و شروع زایمان قبل از هفته سی و هفتم بارداری می شود، گفته می شود. به عبارت دیگر، شروع زایمان و زایمان قبل از رسیدن نوزاد کامل است.
زایمان زودرس یک نگرانی است زیرا نوزادانی که نارس به دنیا می آیند ممکن است با خطرات و عوارض سلامتی مختلفی روبرو شوند.دلیل آن این است که اندام ها و سیستم های آنها به طور کامل رشد نکرده اند. هر چه زایمان به نرم طبیعی نزدیکتر باشد، شانس بیشتری برای سلامت و رشد کودک خواهد داشت.
علل زایمان زودس
- زایمان زودرس قبلی: زنانی که قبلاً زایمان زودرس داشته‌اند، در معرض خطر بیشتری برای تجربه زایمان زودرس در بارداری‌های بعدی هستند.
- حاملگی های چند قلو: زنانی که دوقلو، سه قلو یا چند قلو دارند بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس هستند. این تا حدی به دلیل احتمال بالاتر عوارضی مانند پره اکلامپسی یا پارگی زودرس پرده ها است.
- عفونت ها: برخی عفونت ها مانند عفونت های دستگاه ادراری، عفونت های واژن (واژینوز باکتریایی، عفونت های مخمری) و عفونت های غشای جنین (کوریوآمنیونیت)، می توانند خطر زایمان زودرس را افزایش دهند.
- شرایط مزمن: زنانی که از قبل شرایط پزشکی دارند مانند فشار خون بالا، دیابت، بیماری کلیوی یا اختلالات خود ایمنی بیشتر مستعد زایمان زودرس هستند.
- عوامل سبک زندگی مادر: رفتارهای ناسالم مادر مانند سیگار کشیدن، سوء مصرف مواد مخدر، مصرف بیش از حد الکل و مراقبت های ناکافی قبل از زایمان می تواند به زایمان زودرس کمک کند.
- مشکلات رحم یا دهانه رحم: ناهنجاری های رحم، ناتوانی دهانه رحم (زمانی که دهانه رحم خیلی زود باز می شود)، یا سایر مشکلات ساختاری در رحم یا دهانه رحم می تواند منجر به زایمان زودرس شود.
- مشکلات جفت: مشکلات جفت، مانند جدا شدن جفت (زمانی که جفت زودرس از دیواره رحم جدا می شود)، جفت سرراهی (زمانی که جفت تا حدی یا به طور کامل دهانه رحم را می پوشاند)، یا جریان ناکافی خون از طریق جفت، می توانند خطر آفرین باشند .
- استرس و عوامل روانی: سطوح بالای استرس، اضطراب و پریشانی روانی با افزایش خطر زایمان زودرس مرتبط است.
علائم زایمان زودرس
شناخت علائم زایمان زودرس مهم است تا بتوان به سرعت به دنبال مراقبت های پزشکی بود. در حالی که برخی از این علائم می توانند در بارداری های طبیعی نیز رخ دهند، بسیار مهم است که اگر قبل از هفته 37 رخ داد، آنها را از نزدیک تحت نظر داشته باشید. علائم شایع زایمان زودرس عبارتند از:
- انقباضات: انقباضات منظم رحم که هر ده دقیقه یا بیشتر، با یا بدون درد رخ می دهد، می تواند نشانه زایمان زودرس باشد.
- گرفتگی‌های قاعدگی: گرفتگی مداوم زیر شکم یا احساس فشار در ناحیه لگن که می‌آید و می‌رود، شبیه به دردهای قاعدگی.
- کمردرد: درد مداوم یا متناوب در ناحیه کمر که اغلب با فشار لگن همراه است.
- فشار لگن: احساس افزایش فشار در لگن یا احساس فشار دادن نوزاد به پایین.
- گرفتگی شکم: گرفتگی شکمی مداوم یا متناوب، متفاوت از انقباضات معمول براکستون هیکس.
- تغییر در ترشحات واژن: افزایش ترشحات واژن، به خصوص اگر آبکی، مخاط مانند یا خونی باشد.
- نشت مایع: نشت مایع از واژن، که ممکن است مایعی شفاف یا دارای رنگ زرد باشد.
- پارگی غشاء: شکستن کیسه آمنیوتیک، که منجر به فوران یا چکه مداوم مایع از واژن می شود.
- تغییر در گشاد شدن دهانه رحم: اگر متوجه تغییراتی در دهانه رحم مانند گشاد شدن (باز شدن) یا افاسمان (نازک شدن) شدید، می تواند نشانه زایمان زودرس باشد.
- اختلالات روده: تهوع، استفراغ، اسهال یا ناراحتی معده که ممکن است با علائم دیگر همراه باشد.
پیشگیری و درمان
مراقبت های دوران بارداری:
معاینات منظم قبل از تولد برای نظارت بر سلامت مادر و جنین در حال رشد بسیار مهم است. تشخیص و مدیریت زودهنگام عوامل خطر یا شرایطی که می توانند به زایمان زودرس کمک کنند، مانند فشار خون بالا یا عفونت، کلیدی هستند.
عوامل سبک زندگی:
اتخاذ یک سبک زندگی سالم در دوران بارداری می تواند به کاهش خطر زایمان زودرس کمک کند. این شامل حفظ یک رژیم غذایی متعادل، پرهیز از سیگار، الکل و داروهای غیرقانونی و مدیریت سطح استرس است. استراحت کافی و ورزش نیز مهم است.
اجتناب از مداخلات غیر ضروری:
از مداخلات پزشکی غیرضروری در دوران بارداری مانند القای انتخابی یا سزارین بدون نشانه پزشکی باید اجتناب شود. این مداخلات می تواند خطر زایمان زودرس را افزایش دهد.
سرکلاژ دهانه رحم:
در برخی موارد، عمل سرکلاژ دهانه رحم ممکن است برای تقویت دهانه رحم و جلوگیری از باز شدن زودرس آن انجام شود. این مداخله معمولاً برای زنان با سابقه نارسایی دهانه رحم یا زایمان زودرس قبلی در نظر گرفته می شود.
داروها:
: در شرایط خاص، ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی ممکن است داروهایی مانند پروژسترون را برای زنانی که در معرض خطر بالای زایمان زودرس هستند تجویز کنند. پروژسترون می تواند به جلوگیری از انقباضات و حفظ بارداری کمک کند.
مراقبت از نوزادان:
هنگامی که زایمان زودرس اجتناب ناپذیر است، مراقبت های تخصصی نوزادان می تواند تفاوت قابل توجهی در نتایج برای نوزاد ایجاد کند. واحدهای مراقبت ویژه نوزادان (NICU) پشتیبانی پزشکی پیشرفته ای را برای نوزادان نارس ارائه می دهند، از جمله کمک های تنفسی، حمایت از تغذیه، و مدیریت عفونت.
آموزش و آگاهی:
آموزش مادران باردار در مورد علائم و نشانه های زایمان زودرس می تواند به آنها کمک کند تا علائم هشدار دهنده را تشخیص دهند و به سرعت به پزشک مراجعه کنند. کمپین های آگاهی بخشی همچنین می توانند به گسترش دانش در مورد اهمیت مراقبت های دوران بارداری و انتخاب سبک زندگی سالم کمک کنند.
عوارض
مشکلات تنفسی:
نوزادان نارس اغلب دارای ریه های توسعه نیافته هستند و ممکن است سندرم دیسترس تنفسی را تجربه کنند که نیاز به کمک برای تنفس مانند اکسیژن اضافی یا تهویه مکانیکی دارد.
عفونت:
نوزادان نارس در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت هستند، زیرا سیستم ایمنی آنها به طور کامل بالغ نشده است. این عفونت ها می توانند اندام های مختلف را تحت تاثیر قرار دهند و نیاز به مداخله فوری پزشکی دارند.
مشکلات تغذیه:
: نوزادان نارس ممکن است در هماهنگی مکیدن، بلع و تنفس مشکل داشته باشند که تغذیه صحیح را برای آنها چالش برانگیز می کند. آنها ممکن است نیاز به تغذیه با لوله یا مراقبت های تخصصی از متخصص تغذیه نوزادان داشته باشند.
تأخیر در رشد:
: تولد زودرس می تواند منجر به تأخیر رشد، هم از نظر شناختی و هم از نظر جسمی شود. این تأخیرها ممکن است به خدمات مداخله زودهنگام مانند فیزیوتراپی، کاردرمانی یا گفتار درمانی نیاز داشته باشد تا به نوزاد کمک کند به نقاط عطف رشد خود برسد.
مشکلات شناختی و اختلالات روانی
تولد زودرس می تواند پیامدهای شناختی و روانی برای رشد کودک داشته باشد. در حالی که نتایج ممکن است بسته به شرایط فردی و سطح نارس بودن متفاوت باشد.برخی از عوارض احتمالی عبارتند از:
- مشکلات شناختی:
نوزادان نارس در مقایسه با نوزادان ترم در معرض خطر بیشتری برای تجربه اختلالات شناختی هستند. آنها ممکن است در زمینه هایی مانند توجه، حافظه، یادگیری و حل مسئله با چالش هایی روبرو شوند. این مشکلات می تواند بر عملکرد تحصیلی و عملکرد فکری تأثیر بگذارد.
- مشکلات شناختی:
: نوزادان نارس در مقایسه با نوزادان ترم در معرض خطر بیشتری برای تجربه اختلالات شناختی هستند. آنها ممکن است در زمینه هایی مانند توجه، حافظه، یادگیری و حل مسئله با چالش هایی روبرو شوند. این مشکلات می تواند بر عملکرد تحصیلی و عملکرد فکری تأثیر بگذارد.
- ناتوانی های یادگیری:
تولد زودرس با افزایش احتمال ناتوانی های یادگیری از جمله مشکلات خواندن، نوشتن و ریاضی مرتبط است. این چالش ها ممکن است به حمایت و مداخلات آموزشی بیشتری نیاز داشته باشند تا به موفقیت کودک در مدرسه کمک کنند.
- مشکلات رفتاری و عاطفی:
کودکانی که زودرس به دنیا می‌آیند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای تجربه مشکلات رفتاری و عاطفی مانند اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی (ADHD)، اضطراب و افسردگی باشند. این مسائل می تواند بر تعاملات اجتماعی، روابط و رفاه کلی تأثیر بگذارد.