ویار بارداری چیست؟
ویار بارداری به احساسات غیرعادی مانند تمایل شدید به غذاهای خاص یا حالت تهوع و بیزاری نسبت به برخی مواد غذایی گفته می شود. این پدیده معمولا بین هفته های ۶ تا ۱۴ بارداری رخ می دهد و می تواند از حالت خفیف تا شدید متغیر باشد. در برخی موارد، ویار ممکن است آن قدر شدید شود که زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار دهد.
علت های ویار بارداری چیست؟
علت دقیق ویار بارداری هنوز به طور قطعی مشخص نشده، اما پزشکان و محققان چندین عامل موثر را شناسایی کرده‌اند. ویار نتیجه ی تعامل پیچیده ای از تغییرات فیزیولوژیکی، هورمونی و روانی است که بدن مادر در طول بارداری تجربه می کند. در ادامه به علل اصلی و مهم تر ویار بارداری می پردازیم:
1. تغییرات هورمونی
در دوران بارداری، سطح هورمون هایی مانند گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG)، استروژن و پروژسترون به شدت افزایش می یابد.
افزایش هورمون hCG با شدت حالت تهوع و استفراغ در ارتباط است، مخصوصا در سه ماهه ی اول.
سطح بالای استروژن می تواند باعث حساسیت بیشتر بویایی و چشایی شود و احساس بیزاری نسبت به برخی غذاها یا بوها ایجاد کند.
2. افزایش حساسیت بویایی و چشایی
در دوران بارداری، گیرنده های بویایی و چشایی در بدن زنان حساس تر می شوند.
این حساسیت ممکن است باعث شود برخی بوها یا طعم‌ها که قبلا عادی بودند، حالا تهوع آور یا ناخوشایند به نظر برسند.
بوهای قوی مانند بوی قهوه، غذاهای چرب یا ادویه دار می توانند تحریک کننده باشند.
3. تغییرات متابولیسم بدن
در بارداری، متابولیسم پایه ی بدن (BMR) افزایش پیدا می کند تا نیازهای انرژی اضافی برای رشد جنین تأمین شود. این تغییر ممکن است موجب گرسنگی‌های ناگهانی یا تمایل شدید به خوردن غذاهای خاص شود که بخشی از ویار بارداری محسوب می شود.
4. عوامل روانی و استرس
بارداری یک تغییر بزرگ در زندگی زن است و می تواند استرس و اضطراب روانی زیادی به همراه داشته باشد.
ترس از تغییرات آینده، نگرانی برای سلامت جنین و احساس مسئولیت جدید می‌تواند تمایلات غذایی غیرمعمول را تحریک کند.
در برخی موارد، ویار می‌تواند پاسخی روانی به استرس‌های ناخودآگاه باشد.
5. سیستم ایمنی بدن
در اوایل بارداری، سیستم ایمنی بدن کمی سرکوب می شود تا بدن بتواند جنین را که به طور ژنتیکی نیمی از آن از پدر است، بپذیرد. برخی تحقیقات پیشنهاد داده‌اند که این تغییرات ایمنی ممکن است بر واکنش بدن به برخی غذاها یا بوها تاثیر بگذارد.
6. نیازهای تغذیه‌ای خاص بدن
گاهی اوقات ویار به دلیل نیاز واقعی بدن به برخی مواد مغذی خاص ایجاد می شود.
مثلا تمایل به خوردن ترشی یا میوه های اسیدی ممکن است نشانه‌ای از نیاز بدن به ویتامین C یا سدیم باشد.
گاهی بدن با ایجاد میل به مواد مغذی خاص، نیازهای تغذیه ای خود را اعلام می کند.
7. ژنتیک
تحقیقات نشان داده‌اند که ممکن است ویار بارداری تا حدی جنبه ی ارثی داشته باشد. اگر مادر یا خواهر فردی در دوران بارداری ویار شدید داشته اند، احتمال بیشتری وجود دارد که آن فرد نیز این تجربه را داشته باشد.
8. فاکتورهای فرهنگی و اجتماعی
فرهنگ و سنت های غذایی هر جامعه می توانند الگوهای ویار را تحت تاثیر قرار دهند. در بعضی فرهنگ‌ها، زنان تمایل به مصرف غذاهای خاص یا پرهیز از برخی غذاها دارند که به مرور زمان به الگوهای ویار تبدیل شده است.
علائم ویار چیست؟
میل شدید به مصرف غذاهای خاص (مثل ترشی، بستنی، میوه های ترش)
بیزاری از غذاهای خاص (مثل گوشت قرمز، چای، قهوه)
حالت تهوع و استفراغ، خصوصا در صبح ها
حساسیت به بوهای تند و قوی
نوسانات خلقی و تغییرات ناگهانی در اشتها
چگونه ویار در بارداری را بهبود ببخشیم؟
ویار بارداری اگرچه اغلب طبیعی و موقتی است، اما می تواند کیفیت زندگی مادر را تحت تاثیر قرار دهد. خوشبختانه روش‌های مختلفی برای مدیریت و کاهش شدت علائم ویار وجود دارد که می‌تواند به مادران کمک کند دوران بارداری را راحت‌تر طی کنند. در این مسیر، مشاوره با متخصصان زنان و زایمان مانند دکتر مریم معتمدی می تواند بسیار مؤثر و راهگشا باشد.
راهکارهای موثر برای کنترل ویار بارداری:
1. تغذیه مناسب و وعده‌های غذایی کوچک و مکرر
به جای سه وعده غذایی سنگین، مادران باردار باید وعده‌های کوچک اما مغذی در طول روز مصرف کنند.
مصرف خوراکی‌های ساده و سبک مانند بیسکوییت خشک، نان تست یا موز قبل از برخاستن از رختخواب می‌تواند تهوع صبحگاهی را کاهش دهد.
بهتر است غذاهای چرب، پرادویه و سنگین تا حد امکان محدود شود.
2. مصرف مایعات به مقدار کافی
نوشیدن آب کافی در طول روز برای جلوگیری از کم‌آبی بدن ضروری است.
مصرف آب‌میوه‌های طبیعی، سوپ‌های سبک و چای زنجبیل نیز می‌تواند به کاهش حالت تهوع کمک کند.
3. اجتناب از بوهای تند و تحریک‌کننده
توصیه می‌شود مادران باردار از محیط‌هایی که بوی غذاهای سنگین، دخانیات یا مواد شیمیایی قوی دارد، دوری کنند.
تهویه مناسب منزل و استفاده از عطرهای ملایم گیاهی می‌تواند مؤثر باشد.
4. استراحت کافی و مدیریت استرس
خواب کافی و استراحت در طول روز به بدن کمک می‌کند تا بهتر با تغییرات بارداری کنار بیاید.
انجام تمرینات آرامش‌بخش مانند یوگای بارداری، مدیتیشن یا پیاده‌روی سبک توصیه می‌شود.
در این مسیر، مشورت با متخصصانی همچون دکتر مریم معتمدی می تواند تکنیک‌های موثری برای کاهش استرس به مادران آموزش دهد.
5. استفاده از مکمل‌های ویتامینی
گاهی اوقات مصرف مکمل‌های مخصوص بارداری به توصیه پزشک می‌تواند شدت ویار را کاهش دهد.
به خصوص مصرف ویتامین B6 و داروهای ضد تهوع در برخی موارد توسط پزشک تجویز می‌شود.
6. روش‌های درمانی جایگزین
طب فشاری (acupressure) و استفاده از دستبندهای ضدتهوع می‌تواند کمک‌کننده باشد.
مصرف زنجبیل به صورت چای، کپسول یا آبنبات زنجبیلی در کاهش حالت تهوع موثر شناخته شده است.
7. مشاوره پزشکی
اگر ویار شدید باشد و منجر به کاهش وزن، کم‌آبی شدید یا اختلال در فعالیت‌های روزمره شود، لازم است به پزشک مراجعه شود.
در چنین شرایطی، مراجعه به یک متخصص معتبر و مجرب همچون دکتر مریم معتمدی اهمیت ویژه‌ای دارد تا بررسی دقیق تری صورت گیرد و در صورت نیاز درمان‌های تخصصی آغاز شود.
سخن پایانی
ویار بارداری بخشی طبیعی از روند بارداری است که در اغلب موارد جای نگرانی ندارد. با رعایت نکات تغذیه‌ای، دوری از بوهای محرک، استراحت کافی و دریافت مشاوره‌ی پزشکی، می‌توانید این دوران را با آرامش بیشتری پشت سر بگذارید. در صورت نیاز به درمان تخصصی یا مشاوره بیشتر، حتماً با متخصصانی همچون دکتر مریم معتمدی در ارتباط باشید تا از سلامت خود و جنینتان اطمینان حاصل کنید.