تخمک گذاری چیست؟
تخمک گذاری به مرحله‌ای از چرخه قاعدگی گفته می شود که در آن یک تخمک بالغ از تخمدان آزاد شده و به سمت لوله فالوپ حرکت می کند. این فرآیند معمولا در میانه چرخه قاعدگی، یعنی حدود روز ۱۴ در یک چرخه ۲۸ روزه، رخ می دهد. البته زمان دقیق تخمک گذاری می تواند به عوامل مختلفی مانند طول چرخه قاعدگی و تغییرات هورمونی بستگی داشته باشد.
فرآیند تخمک‌گذاری چگونه است؟
مرحله فولیکولی (قبل از تخمک گذاری):
این مرحله با شروع قاعدگی آغاز می شود و حدود ۱۰ تا ۱۴ روز طول می کشد. در این دوره، هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) باعث رشد فولیکول‌ها در تخمدان می شود. فولیکولی که رشد بیشتری دارد، به تخمک غالب تبدیل می‌شود.
آزاد شدن تخمک:
با افزایش ناگهانی هورمون لوتئینیزه (LH)، دیواره فولیکول پاره می شود و تخمک بالغ از تخمدان آزاد می شود. این تخمک پس از آزاد شدن، وارد لوله فالوپ می شود و آماده لقاح با اسپرم است.
مرحله پس از تخمک‌گذاری (لوتئال):
پس از تخمک گذاری، فولیکول تخلیه شده به جسم زرد تبدیل می شود و شروع به تولید پروژسترون می کند. این هورمون به آماده‌سازی دیواره رحم برای لانه گزینی جنین کمک می کند. اگر لقاح رخ ندهد، سطح پروژسترون کاهش یافته و چرخه قاعدگی بعدی آغاز می شود.
علائم تخمک‌گذاری چیست؟
تخمک گذاری معمولا با تغییرات زیر همراه است:
- تغییر در ترشحات دهانه رحم: در دوره تخمک گذاری، ترشحات شفاف تر و لغزنده تر می‌شوند.
- افزایش دمای پایه بدن: پس از تخمک گذاری، دمای بدن به‌طور ناگهانی حدود ۰.۵ درجه سانتی گراد افزایش می‌یابد.
- درد خفیف در ناحیه پایین شکم: برخی زنان ممکن است درد خفیفی به نام “میتل اشمرز” را تجربه کنند.
- افزایش میل جنسی: در این دوره، میل جنسی معمولا به دلیل تغییرات هورمونی بیشتر می شود.
- حساسیت سینه‌ها و تغییرات خلقی.
اگر با موارد و علائم شدیدی روبه رو شدید به متخصص زنان زایمان مراجعه نمایید. در این باره می توانید به دکتر مریم معتمدی واقع در اصفهان مراجعه نمایید.
اهمیت تخمک‌گذاری
* باروری:
تخمک گذاری تنها زمانی است که زن می تواند باردار شود. دانستن زمان دقیق تخمک گذاری به زوج‌ها کمک می کند تا برای بارداری برنامه ریزی کنند.
* چرخه قاعدگی منظم:
فرآیند تخمک گذاری نشان دهنده سلامت هورمونی و عملکرد صحیح تخمدان‌ها است.
* سلامت عمومی:
تغییرات هورمونی مرتبط با تخمک‌گذاری بر سلامت استخوان، خلق وخو و متابولیسم تأثیر دارد.
عوامل مؤثر بر تخمک گذاری کدام است؟
استرس: استرس زیاد می تواند تولید هورمون های ضروری برای تخمک‌گذاری را مختل کند.
تغذیه: کمبود مواد مغذی مانند آهن و ویتامین‌ها ممکن است تخمک گذاری را تحت تأثیر قرار دهد.
وزن بدن: اضافه وزن یا کمبود وزن شدید می‌تواند تعادل هورمونی را مختل کند.
بیماری های مزمن: بیماری هایی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و مشکلات تیروئید ممکن است باعث اختلال در تخمک گذاری شوند.
افزایش سن: کیفیت و تعداد تخمک‌ها با افزایش سن کاهش می یابد و احتمال تخمک گذاری موفق کمتر می‌شود.
چگونه تخمک گذاری را تشخیص دهیم؟
* کیت‌های تخمک گذاری: این کیت‌ها سطح هورمون LH را در ادرار اندازه گیری می کنند.
* ردیابی دمای بدن: اندازه گیری منظم دمای پایه بدن می تواند تغییرات مربوط به تخمک گذاری را نشان دهد.
* بررسی ترشحات دهانه رحم: مشاهده تغییرات در قوام ترشحات می‌تواند به پیش‌بینی زمان تخمک‌گذاری کمک کند.
سونوگرافی: پزشکان می‌توانند با استفاده از سونوگرافی رشد فولیکول‌ها و تخمک‌گذاری را بررسی کنند.
سخن پایانی
برای درمان مشکلات مربوط به تخمک گذاری به متخصص زنان زایمان، دکتر میم معتمدی واقع در اصفهان مراجعه نمایید.