سرطان دهانه رحم چیست؟ راه های درمان آن کدام است؟

سرطان دهانه رحم یکی از شایع ‌ترین سرطان‌ها در میان زنان، به ‌ویژه در سنین باروری است. این بیماری زمانی رخ می ‌دهد که سلول‌ های غیرطبیعی در ناحیه‌ی دهانه رحم (بخشی از رحم که به واژن متصل می ‌شود) رشد و تکثیر پیدا می ‌کنند و در صورت عدم تشخیص به‌ موقع، می‌توانند به دیگر نقاط بدن گسترش یابند. اگرچه این نوع سرطان به ‌ویژه در کشورهای در حال توسعه به دلیل نبود غربالگری مناسب شیوع بیشتری دارد، اما در صورت تشخیص زودهنگام، یکی از سرطان ‌هایی است که بیشترین امکان درمان و کنترل را دارد.

علت به وجود آمدن سرطان دهانه رحم چیست؟

 

سرطان دهانه رحم معمولا زمانی آغاز می‌ شود که سلول‌های طبیعی در سطح دهانه رحم دچار تغییرات ژنتیکی (جهش) شوند و به‌صورت غیرقابل ‌کنترل رشد کنند. این تغییرات اغلب نتیجه‌ی تماس طولانی ‌مدت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) هستند، اما عوامل متعدد دیگری نیز می ‌توانند در افزایش خطر ابتلا نقش داشته باشند.

۱.عفونت با ویروس HPV عامل اصلی

ویروس پاپیلومای انسانی، گروهی از ویروس‌ها با بیش از ۱۰۰ نوع مختلف است که برخی از آن‌ها پرخطر و مستعد سرطانی شدن هستند. تیپ‌های ۱۶ و ۱۸ ویروس HPV در بیش از ۷۰ درصد موارد سرطان دهانه رحم یافت شده‌اند. این ویروس از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود و اغلب بدون علامت است.

۲. فعالیت جنسی در سنین پایین

آغاز فعالیت جنسی در سنین پایین، به ‌ویژه پیش از ۱۸ سالگی، خطر ابتلا به HPV را افزایش می ‌دهد؛ زیرا سلول‌های دهانه رحم در این سن هنوز به‌طور کامل بالغ نشده‌اند و در برابر عوامل ویروسی آسیب ‌پذیرترند.

۳. داشتن شرکای جنسی متعدد

تعداد بالای شرکای جنسی، چه برای زن و چه شریک جنسی او، شانس تماس با ویروس HPV  و سایر بیماری‌های مقاربتی را افزایش می‌دهد.

۴. مصرف سیگار

نیکوتین و سایر مواد شیمیایی در سیگار می ‌توانند در ترشحات مخاطی دهانه رحم تجمع یابند و به سلول‌های این ناحیه آسیب برسانند. سیگار همچنین عملکرد سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند و زمینه را برای رشد سلول‌های پیش ‌سرطانی فراهم می‌سازد.

۵. ضعف سیستم ایمنی بدن

افرادی که دچار نقص ایمنی هستند، مانند بیماران مبتلا به HIV یا کسانی که داروهای سرکوب ‌کننده ایمنی مصرف می ‌کنند (مثلا پس از پیوند اعضا)، در معرض خطر بیشتری قرار دارند؛ زیرا بدن آن‌ها توانایی مقابله با ویروس HPV را ندارد.

۶. عدم انجام غربالگری منظم (پاپ‌اسمیر)

یکی از عوامل مهم خطر، عدم آگاهی یا عدم دسترسی به برنامه ‌های غربالگری است. آزمایش پاپ‌اسمیر می ‌تواند تغییرات سلولی پیش‌ سرطانی را قبل از پیشرفت به سرطان تشخیص دهد و مانع از ابتلا شود.

۷. زایمان‌های متعدد

مطالعات نشان داده‌اند زنانی که تعداد زایمان‌های واژینال آن‌ها بیش از سه بار بوده، در مقایسه با دیگران در معرض خطر بیشتری قرار دارند. یکی از دلایل آن می‌ تواند آسیب‌های مکرر به دهانه رحم باشد.

۸. مصرف طولانی‌مدت قرص‌های ضدبارداری خوراکی

برخی تحقیقات نشان می‌دهند زنانی که به مدت ۵ سال یا بیشتر از قرص‌ های ضدبارداری استفاده کرده‌اند، ممکن است در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان دهانه رحم باشند. البته این خطر پس از قطع مصرف کاهش می‌یابد.

۹. تغذیه نامناسب و کمبود ویتأمین‌ها

رژیم غذایی کم‌ارزش و فاقد آنتی‌اکسیدان‌ها، به‌ویژه کمبود ویتأمین ‌های A، C، E و فولات، می‌تواند بدن را در مقابله با آسیب‌های سلولی و ویروسی تضعیف کند.

۱۰. عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی

اگر یکی از نزدیکان شما (مادر، خواهر یا دختر) سابقه‌ی ابتلا به سرطان دهانه رحم داشته باشد، خطر ابتلا در شما نیز افزایش می‌یابد. همچنین، برخی تغییرات ژنتیکی ارثی می‌توانند توانایی بدن در مقابله با ویروس HPV را کاهش دهند.

۱۱. بهداشت فردی ضعیف

عدم رعایت بهداشت ناحیه تناسلی و استفاده مکرر از شوینده ‌های قوی یا غیرمجاز ممکن است بافت دهانه رحم را تحریک کرده و به آن آسیب برساند.

علائم سرطان رحم کدام است؟

در مراحل اولیه، سرطان دهانه رحم ممکن است علائمی نداشته باشد و به همین دلیل غربالگری منظم بسیار حیاتی است. با پیشرفت بیماری، علائم زیر ممکن است ظاهر شوند:

* خونریزی غیرطبیعی واژینال (بین دو قاعدگی، پس از رابطه جنسی یا پس از یائسگی)

* ترشحات غیرطبیعی با بوی بد

* درد هنگام رابطه جنسی

* درد در ناحیه لگن

* کاهش وزن بدون دلیل مشخص

* احساس خستگی مفرط

روش‌های تشخیص سرطان دهانه رحم (توسعه ‌یافته)

تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، زیرا در مراحل اولیه معمولاً بدون علامت است و تنها از طریق غربالگری منظم قابل شناسایی است. ابزارهای مختلفی برای تشخیص این بیماری وجود دارد که در ادامه به‌طور کامل بررسی می‌شود. برای انجام این آزمایش‌ها و دریافت مشاوره تخصصی، می‌توانید به دکتر مریم معتمدی، متخصص زنان و زایمان، مراجعه کنید.

۱. آزمایش پاپ‌اسمیر (Pap Smear)

پاپ‌اسمیر رایج ‌ترین و مؤثرترین روش غربالگری سرطان دهانه رحم است. در این آزمایش، سلول‌هایی از سطح دهانه رحم برداشته می‌ شوند و برای بررسی وجود سلول‌های غیرطبیعی به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند.

معمولا توصیه می‌ شود زنان از سن ۲۱ سالگی یا ۳ سال پس از شروع فعالیت جنسی، به‌صورت منظم (هر ۳ سال یک‌ بار) این تست را انجام دهند.

دکتر مریم معتمدی این آزمایش را در مطب خود انجام داده و تفسیر دقیق آن را به بیماران ارائه می‌دهد.

۲. تست HPV ویروس پاپیلومای انسانی

این تست به‌منظور تشخیص انواع پرخطر ویروس HPV انجام می‌شود که می‌توانند منجر به سرطان شوند. در بسیاری از موارد، این تست همراه با پاپ‌اسمیر انجام می ‌شود، به‌ ویژه برای زنان بالای ۳۰ سال.

در صورت مثبت بودن نتیجه، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد بررسی‌های بیشتری مانند کولپوسکوپی انجام شود.

در صورت نیاز به تفسیر دقیق تست HPV و دریافت راهکار درمانی، دکتر معتمدی گزینه‌ ای مطمئن برای پیگیری‌های تخصصی است.

۳. کولپوسکوپی (Colposcopy)

اگر نتایج پاپ‌اسمیر یا تست HPV غیرطبیعی باشند، پزشک ممکن است کولپوسکوپی را پیشنهاد دهد. این روشی دقیق برای مشاهده‌ی سطح دهانه رحم با بزرگنمایی است که به پزشک امکان می‌دهد نواحی مشکوک را شناسایی کند.

در این روش از مایع استیک یا ید استفاده می‌شود تا بافت‌های غیرطبیعی بهتر دیده شوند.

در صورت تشخیص ناحیه مشکوک، ممکن است همزمان نمونه‌برداری (بیوپسی) نیز انجام شود.

۴. بیوپسی (نمونه ‌برداری از بافت)

بیوپسی یعنی برداشتن قسمتی از بافت مشکوک برای بررسی دقیق زیر میکروسکوپ. این روش برای تشخیص نهایی سرطان به ‌کار می‌رود. انواع بیوپسی‌ها عبارت‌اند از:

– بیوپسی پانچ: برداشتن یک قطعه کوچک از بافت سطحی.

– کورتاژ کانال دهانه رحم (ECC): برداشتن بافت از داخل کانال دهانه رحم.

– نمونه ‌برداری مخروطی (Cone biopsy): برداشتن بخش عمیق‌تری از دهانه رحم برای بررسی گسترده‌تر.

۵. آزمایش‌ های تصویربرداری

در صورتی که سرطان تشخیص داده شود، پزشک برای تعیین میزان گسترش آن، از تصویربرداری‌هایی مانند موارد زیر استفاده می‌کند:

MRIبررسی بافت‌های نرم و گسترش موضعی سرطان.

CT Scan تشخیص گسترش به اندام‌های مجاور یا غدد لنفاوی.

PET Scan بررسی گستردگی متاستازها در بدن.

۶. معاینه لگنی دقیق

معاینه فیزیکی لگن توسط پزشک متخصص می‌تواند تغییرات فیزیکی یا وجود توده را نشان دهد. این معاینه مکمل آزمایش‌های دیگر است و توسط متخصصین انجام می شود.

 

 

 

سخن پایانی

تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم از طریق آزمایش‌های منظم مانند پاپ‌اسمیر و تست HPV، کلید پیشگیری و درمان موفق این بیماری است. استفاده از روش‌های تکمیلی مانند کولپوسکوپی و بیوپسی در صورت نیاز، به پزشک کمک می ‌کند تا در مراحل اولیه بیماری را شناسایی کند. اگر در گروه پرخطر هستید یا نتایج آزمایش‌های شما نیاز به بررسی بیشتر دارد، می‌توانید برای معاینات تخصصی، آزمایش‌ها و پیگیری درمان به مطب دکتر مریم معتمدی مراجعه کنید. ایشان با تجربه در زمینه بیماری‌های زنان و غربالگری سرطان‌های تناسلی، می‌توانند مشاوری مطمئن برای سلامت شما باشند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *